Losnummer 184. Zygmunt I Stary, SZÓSTAK Kraków 1528 - RZADKOŚĆ Opis pozycji Stan zachowania: 4 Literatura: Hutten-Czapski 282 (R6), Kopicki 439 (R6), Kurpiewski 74 (R8), Tyszkiewicz 350 mk Pierwszy polski szóstak! Potrzebna typologicznie, ważna historycznie, moneta ogromnej rzadkości. Szóstaki krakowskie 1528 to jedna z najwyżej wycenianych w Tyszkiewiczu srebrnych monet tego króla (350 marek!, gdzie rzadkie trojaki tej emisji to tylko 40-50 mk). Moneta, którą spośród 4 wielkich, polskich kolekcji monet sprzedawanych na aukcjach w latach 1904-1932, miał w swoim zbiorze jedynie Frankiewicz. Praktycznie niespotykana w handlu. Ostatnie notowanie szóstaka 1528, to 6 aukcja GNDM (gdzie sprzedał się za 40.000 zł + młotek). Ostatnie wcześniejsze notowanie, do którego dotarliśmy, to zaś kolekcja Karolkiewicza sprzedawana już 18 lat temu.+ Emisja niskopróbnego srebra, co dobrze widać po utlenionej powierzchni niniejszego egzemplarza. Jest to cecha charakterystyczna tego typu monet. Pierwsza moneta tego rozmiaru bita na ziemiach polskich. Szeroka i na grubym krążku. Mennica, która po raz pierwszy stanęła przed problemem wybicia takiej monety, widać, że słabo podołała temu zadaniu. Egzemplarz słabo, wyraźnie płytko wybity, z niedobiciami, z niską czytelnością napis otokowego. Jego słaba prezencja wynika w dużej mierze z niedoskonałości produkcyjnych i słabej jakości materiału z jakiego był wybity. Duża, gruba moneta (większa i niemal dwukrotnie cięższa od innych szóstaków Zygmunta I), za którą stoją zmiany w polskim mennictwie. W 1526 roku, po niemal 10 latach nieudanej walki o wycofanie zalewających Polskę monet Ludwika (bratanka Zygmunta I), wprowadzona zostaje nowa ordynacja mennicza. Stanowi ona pierwszy krok na drodze wielkich reform menniczych Zygmunta I Starego, jakie mają miejsce w latach kolejnych. A największe z nich odbywają się w roku 1528. Podczas sejmu piotrkowskiego z lutego tego roku zapada decyzja o wprowadzeniu nieznanych wcześniej w polskim mennictwie typów monet, w tym właśnie szóstaków! Kruszec na ich wybijanie pozyskano z wycofanych z obiegu, przetopionych półgroszy świdnickich. Szóstaki, zgodnie z ordynacją menniczą, miały zawierać 4,63 grama czystego srebra. Wykorzystanie niskopróbnego srebra (raptem 6-łutowej próby) spowodowało, że monety są stosunkowo dużych rozmiarów. Przez co dziś, zarówno z powodu bardzo podatnego na utlenianie niskiej jakości kruszcu, jak i prawa Kopernika (pieniądz gorszy wypiera pieniądz lepszy), przetrwały nieliczne egzemplarze tej charakterystycznej emisji. Jak opisuje jej początki Marian Gumowski: "Projekt odnośnie uchwały sejmowej został zredagowany w całości przez J.L. Deciusa i przez stany następnie przyjęty. W uchwale zawarte są ponadto przepisy odnoszące się do wyglądu zewnętrznego nowych monet. Tak na trojaki jak i na szóstaki wprowadzono teraz portret królewski, po raz pierwszy w dziejach menniczych, a przy szóstakach jeszcze dewizę DEVS IN VIRTVTE TVA LETABITVR REX" . Awers: popiersie króla w koronie i zbroi, w prawo, w otoku: SIGISM[VNDVS*]PRIM*REX*POLONIE*15Z8 (Zygmunt I król Polski). Rewers: pod koroną tarcza herbowa Polski otoczona tarczami z herbami: Litwy, Rusi Czerwonej, Prus Królewskich i Austrii, w otoku: DEVS*IN*VIRTVTE*TVA*LETABITVR*REX (w cnocie twojej Król radować się będzie). Duża, ważna historycznie moneta, którą w swoich zbiorach mogły pochwalić się nieliczne, wielkie kolekcje. Zdecydowanie polecamy. Srebro, średnica 31 mm, waga 9.38 g.