Katalog monet Hiszpanii

Monety hiszpańskie z XVIII wieku.

Przyłączenie Burbonów do Hiszpanii przyniosło absolutyzm, czyli ustrój polityczny przyznający monarchie pełną władzę. Absolutyzm ten znalazł swoje odzwierciedlenie także w numizmatyce: moneta hiszpańska stała się jednorodna, oparta na systemie kastylijskim. System ten był ósemkowy (to znaczy jego oznaczenie numeryczne opierało się na liczbie 8, a nie na 10, do której jesteśmy dziś przyzwyczajeni), a każdy metal oznaczał odrębną jednostkę monetarną.
Na Półwyspie Hiszpańskim (głównie w Madrycie, Segowii i Sewilli) bito monety złote, srebrne i miedziane. Złote monety były nominowane w escudo o nominałach ½, 1, 2, 4 i 8 escudo; srebrne monety są w realach o nominałach ½, 1, 2, 4 i 8 reali, a monety miedziane są w marawedach o nominałach 1, 2, 4 i 8 marawedów. Stosunek wartości zawsze wynosił od 1 do 16. Innymi słowy, 16 maravedis równało się 1 realowi, a 16 realom równało się 1 escudo.
Za panowania Filipa V, Ferdynanda VI, Karola III i Karola IV (1700-1808) monety hiszpańskie zachowały pewną stabilność metrologiczną. Prawdą jest również, że nastąpił ważny postęp technologiczny, taki jak wprowadzenie maszyn monetarnych, i typologiczny, jak umieszczanie portretów królewskich na monetach.

Długi okres przejściowy

Rewolucja Francuska doprowadziła do powstania oświeconego rządu pełnego wpływów francuskich. Józef I, brat Napoleona, połączył złote i srebrne monety hiszpańskie w system dziesiętny oparty na systemie rzeczywistym. 20 reali Józefa I było zatem równe 8 realom byłych monarchów.
Przystąpienie Ferdynanda VII w 1813 r. doprowadziło do powrotu do absolutyzmu, a co za tym idzie do ponownego wprowadzenia ośmiokrotnego standardu monetarnego. Niektóre rządy liberalne, jak na przykład ten, który rządził w latach 1821–1823, ponownie wprowadziły system dziesiętny, ale system ósemkowy pojawił się ponownie, gdy do władzy powrócili absolutyści. Bicie monet hiszpańskich stało się jeszcze bardziej złożone za panowania Izabeli II. Tradycyjny system został odrzucony i wtedy zaczęto szukać jednolitości pomiędzy monetami, wykorzystując najpierw prawdziwą, a później escudo jako pojedynczą jednostkę.
Po podjęciu dodatkowych działań obieg monet w Hiszpanii popadł w chaos i tak przez około 20 lat w Hiszpanii istniały cztery odrębne systemy monetarne, których monety krążyły jednocześnie. Do tego należy dodać ogromną liczbę monet portugalskich, francuskich i angielskich krążących wówczas w Hiszpanii. Podsumowując, w obiegu znajdowały się setki różnych nominałów monet hiszpańskich, co komplikowało kwestie handlowe i księgowe.

Peseta Hiszpańska

Rewolucja 1868 roku obaliła Izabelę II i ustanowiła rząd tymczasowy, który ujednolicił monety hiszpańskie zgodnie ze standardami metrologicznymi Łacińskiej Unii Walutowej. W ten sposób narodziła się peseta, ostatnia prawdziwa hiszpańska moneta wyemitowana przed 2001 rokiem.
W okresie Sexenio Revolucionario (sześć lat rewolucji, 1868–1874) i później, za panowania Alfonsa XII (1874–1885) i Alfonsa XIII (1886–1931), monety miedziane (1, 2, 5 i 10 centymów), srebro w Hiszpanii bito monety (1/2, 1, 2 i 5 peset) oraz złote monety (10, 20 i 25 peset). Choć w teorii był to system bimetaliczny, w praktyce system hiszpański opierał się na srebrze, metalu, z którego bito dużą liczbę monet.
Kolekcjoner powinien zdawać sobie sprawę z ciekawego systemu zabezpieczeń wbudowanego w hiszpańskie monety: rok wybicia monety jest wskazany wewnątrz dwóch małych sześcioramiennych gwiazdek na krawędziach głównej daty. W większości przypadków to właśnie te małe cyfry wewnątrz gwiazd sprawiają, że dana moneta jest bardziej popularna lub rzadsza.
Zawirowania w Drugiej Republice i wynikająca z nich wojna domowa przyniosły chaos monetarny w Hiszpanii, a używanie monet z metali nieszlachetnych stało się powszechne. Metale szlachetne nadal nie są w obiegu w Hiszpanii, z wyjątkiem 100 peset franko wykonanych ze srebra. Chaos monetarny został rozwiązany za rządów Franco, kiedy wybito monety o nominałach od 5 centymów do 100 peset, z których większość przedstawiała portret Franco. Od 1975 roku kontynuowano produkcję tych monet, jednak z portretem Juana Carlosa I, który powiększył zestaw monet do 500 peset.

Adolfo Rias